Kto napisał tę księgę?

Jan nie podaje w liście swojego imienia, używając zamiast tego określenia "starszy" (2 J 1,1). Zastanawiano się, czy tego listu (podobnie jak 3 Listu Jana, w którym również pojawia się to słowo) nie napisał ktoś nazywany Janem Starszym, czy też po prostu Apostoł Jan użył w stosunku do siebie takiego określenia. Jednak najwcześniejsza tradycja kościelna, od II wieku jednogłośnie uznaje, że zarówno 2., jak i 3. list został napisany przez Apostoła Jana, a nie jakiegoś nieznanego, tajemniczego "starszego". Poza tym fakt, że Apostoł użył, pisząc o sobie, słowa "starszy", nie był czymś niespotykanym – Piotr zrobił dokładnie to samo w swoim pierwszym liście (1 P 5,1).

W jakich okolicznościach powstała?

W tym krótkim liście, znanym jako 2 List Jana, autor podaje niewiele szczegółów. Wspomniane w nim okoliczności nie wskazują, aby był skierowany do Kościołów innych niż te, które otrzymały poprzedni list. Apostoł zaadresował list: "do Wybranej Pani i do jej dzieci" (2 J 1,1), a więc w sposób dość tajemniczy, który był przedmiotem wielu dyskusji. Być może chodzi o jakąś konkretną kobietę, a może jest to metafora oznaczająca Kościół.

Tak czy inaczej przesłanie listu pozostaje niezmienne – niezależnie od tego, czy dotyczy mniejszej grupki połączonej więzami pokrewieństwa, czy większej, złączonej wspólnym wyznaniem wiary. Pod tym względem oba listy są do siebie bardzo podobne, można więc bezpiecznie przyjąć, że 2 List Jana powstał na Patmos około 90 roku.

Dlaczego 2 List Jana odgrywa tak ważną rolę?

2 List Jana pokazuje, jaka powinna być nasza postawa względem nieprzyjaciół prawdy. Podczas gdy 1 List Jana koncentruje się na naszej więzi z Bogiem, drugi skupia się na ochronie więzi między wierzącymi przed tymi, którzy głoszą fałszywą naukę. Apostoł posuwa się tak daleko, że przestrzega odbiorców listu przed zapraszaniem fałszywych nauczycieli do domu, a nawet przed zwracaniem się do nich ze słowami pozdrowienia (2 J 1,10). Takie postępowanie postawiłoby wierzącego na równi ze zwodzicielem, a Jan chciał zachować wiernych w czystości od wszelkiej skazy fałszu i herezji.

Jakie jest główne przesłanie księgi?

2 List Jana zaczyna się od zapewnień o jego miłości "do Wybranej Pani i do jej dzieci" – miłości, którą dzieli z tymi, którzy znają prawdę (2 J 1,1). Z otrzymanych raportów Apostoł wywnioskował, że ci wierzący trzymali się nauki Chrystusa. Taki sposób życia podsumował krótkim napomnieniem: "abyśmy się wzajemnie miłowali" (2 J 1,5), co było jasnym nawiązaniem do dwóch największych przykazań Jezusa – miłości Boga oraz miłości bliźniego (Mt 22,36-40; J 13,34).

Innymi słowy, ci, którzy chodzą w prawdzie, powinni otaczać bliźnich miłością. Powinni jednak być ostrożni, kogo tą miłością obdarzają. Do Kościoła przeniknęli zwodziciele i fałszywi nauczyciele, a więc osoby głoszące kłamstwa o Jezusie, według których nie był On prawdziwie człowiekiem,tylko się za takiego podawał. Ta wczesna herezja, zwana doketyzmem, wywołała stanowczą reakcję Jana. Apostoł ostrzegał chrześcijan przed tymi fałszywymi nauczycielami. Jego słowa pokrzepienia, owszem, wzywały do miłości, ale do miłości w granicach wytyczonych przez prawdę.

Jak to odnieść do siebie?

2 List Jana przynosi wiernym słowa gorącej zachęty do wzajemnej miłości. Jednakże Jan nie pozostawia pojęcia miłości w stanie niedopowiedzenia, lecz pisze, że miłość polega na tym, "(…) byśmy postępowali według Jego przykazań" (2 J 1,6). Pobrzmiewa tu echo nauczania Jezusa z Ewangelii Jana, kiedy Pan mówi do swoich naśladowców: "Jeżeli Mnie miłujecie, będziecie zachowywać moje przykazania" (J 14,15).

Posłuszeństwo jest wyrazem naszej miłości. Nieposłuszeństwo jest wyrazem jej braku. Często wydaje się nam, że nasze posłuszeństwo wobec Boga to sprawa między Nim a nami. Ale to nieprawda. Nasze uczynki, czy to wypływające z posłuszeństwa, czy też jego braku, rozchodzą się jak fala na powierzchni wody, docierając daleko poza nasze ograniczone pole widzenia danej sytuacji.

Zastanów się nad swoim życiem. Jaki wpływ ma twoje posłuszeństwo czy nieposłuszeństwo na relacje z najbliższymi? 2 List Jana przypomina nam nie tylko o niebezpieczeństwie odejścia od prawdy, ale także o tym, jak ważne jest, by posłuszeństwo było priorytetem w naszym życiu, ponieważ ma to znaczenie zarówno dla nas samych, jak i dla naszych najbliższych.