Kto napisał tę księgę?

Jak wspomniano w poprzednim rozdziale, 1 i 2 Księga Królewska początkowo stanowiły jedną całość. Tekst nie podaje imienia autora; bibliści nie są zgodni, kim mógł być. Przypuszczalnie był prorokiem, ponieważ wiele wydarzeń historycznych zostało ukazanych przez pryzmat wierności (lub niewierności) Izraela i Judy wobec zawartego z Bogiem przymierza. Jako możliwych autorów wymienia się Ezdrasza, Ezechiela lub Jeremiasza.

W jakich okolicznościach powstała?

2 Księga Królewska opisuje dalsze dzieje podzielonego królestwa, zaczynając od około 853 r. przed Chr. W 722 r. przed Chr. potężna armia asyryjska najechała północne królestwo, dokonując ogromnych zniszczeń i biorąc niemal wszystkich Izraelitów do niewoli. Juda (królestwo południowe) oparła się nawale. Kilka pokoleń później Asyria została niespodziewanie szybko podbita przez Babilończyków, którzy w 612 r. przed Chr. zajęli stolicę Asyrii – Niniwę. W przeciągu następnych siedmiu lat Babilon objął panowanie nad Judą, uprowadził część ludności, a w 586 r. przed Chr. zburzył Jerozolimę, zabierając większość mieszkańców do niewoli. Wielu z tych, których najeźdźcy uznali za szczególnie przydatnych, jak na przykład prorok Daniel czy członkowie rodziny królewskiej, zostało wziętych do niewoli w pierwszej fali deportacji. Wydarzenia opisane pod koniec 2 Księgi Królewskiej dotyczą właśnie okresu już po podboju babilońskim. Spora część Judy stała się niezdatnym do zamieszkania pustkowiem, wyniszczonym przez najazdy i pożogi. Większość ludu poszła w niewolę, a ci którzy pozostali, żyli w nędzy.

Księga kończy się krótkim (na swój sposób optymistycznym) epilogiem, dającym wgląd w późniejsze losy króla Jojakina – ostatniego prawowitego władcy Judy przed osadzeniem na tronie szeregu marionetkowych władców, posłusznych królowi Babilonu. Nawet jeśli to prorok Jeremiasz jest autorem większej części tekstu Ksiąg Królewskich, nie mógł spisać tego fragmentu. Dotyczy on bowiem wydarzeń w Babilonie, natomiast Jeremiasz po zburzeniu Jerozolimy wyemigrował do Egiptu.

Dlaczego 2 Księga Królewska odgrywa tak ważną rolę?

2 Księga Królewska ukazuje wiele niezwykłych wydarzeń i postaci. Dwie osoby zostały wskrzeszone z martwych (2 Krl 4,32-37; 13,20-21); prorok Eliasz został za życia zabrany do nieba (2 Krl 2,1-18) [oprócz niego tylko wspomniany w Księdze Rodzaju Henoch doświadczył podobnego "zabrania" (Rdz 5,21-24)]; dwa razy rozstąpiły się wody rzeki Jordan (2 Krl 2,8.14). Wszystkie te cudowne wydarzenia świadczyły o tym, że Bóg jest zaangażowany w życie swojego ludu.

Jest to także okres, w którym pojawiają się pierwsi prorocy będący jednocześnie autorami ksiąg biblijnych. Amos i Ozeasz działali w królestwie północnym (Izrael), natomiast Izajasz, Joel, Micheasz, Nahum, Habakuk, Sofoniasz i Jeremiasz przemawiali do mieszkańców Królestwa Judy. Wszyscy bez wyjątku nawoływali do nawrócenia, ostrzegając przed nadchodzącym Bożym sądem. Autor księgi poświęcił także wiele miejsca działalności proroka Elizeusza, następcy Eliasza, skupiając się na licznych dokonanych przez niego cudach. Żaden z władców Izraela nie doczekał się pozytywnej wzmianki, ponieważ każdy odciągał naród coraz bardziej w kierunku bałwochwalstwa. W Królestwie Judy pojawiło się kilku sprawiedliwych władców, takich jak Joasz, Ozjasz, Ezechiasz i Jozjasz. Ezechiasz powstrzymał napór Asyryjczyków dzięki wierze pokładanej w Bożą ochronę. Kilka pokoleń później Jozjasz przeprowadził gruntową reformę religijną. Wysiłki te jednak nie wystarczyły, by powstrzymać sąd Boży nad narodem, będący wypełnieniem zapowiedzi zawartych w Przymierzu Mojżeszowym. Zgodnie z nim, tych, którzy nie byli posłuszni nakazom wydanym przez Boga, miała dosięgnąć surowa kara (Pwt 28).

Jakie jest główne przesłanie księgi?

Na pierwszy rzut oka, to wydarzenia na arenie międzynarodowej (zaborcza polityka lokalnych imperiów) odegrały kluczową rolę w upadku Izraela i Judy. Jednakże autor 2 Księgi Królewskiej łączy narodowe klęski z religijnym odstępstwem Izraelitów, podążających za przykładem bezbożnych władców. Niewola była karą dla zbuntowanego ludu. Pomimo działalności proroków, nawołujących do zmiany postępowania i powrotu do Boga, ludzie uparcie trwali w grzechu. Zapowiedzi zniszczenia „wybranego” narodu nikt nie brał na poważnie.

Choć zesłał karę na nieposłuszny naród, Bóg nie zapomniał jednak o obietnicy złożonej Dawidowi. Ocalił resztkę swojego ludu i zachował królewską linię od wyginięcia. Była to zapowiedź przyszłej odnowy – powrotu narodu do swojej ziemi i nadejścia Króla-Odkupiciela.

Jak to odnieść do siebie?

2 Księga Królewska udziela ważnej lekcji: nasze działania pociągają za sobą określone konsekwencje. Bóg ostrzega: "Nie baw się grzechem. Nawróć się! Nieposłuszeństwo sprowadzi karę". Izrael i Juda na własnej skórze przekonały się, że Boże ostrzeżenia należy brać poważnie.

Jaki jest twój stosunek do Boga i do Jego przykazań? Zajrzyj w swoje serce. Czy jest nieczułe na Boże nawoływanie? Czy jesteś gotów uznać swój grzech, porzucić go i zwrócić się ku Bogu?