Kto napisał tę księgę?

Tytuł tej księgi pochodzi od greckiego słowa praxis, często używanego w literaturze wczesnochrześcijańskiej dla opisania wielkich czynów apostołów oraz innych znanych chrześcijan. Trafnie oddaje jej treść, która jest zbiorem urywków przedstawiających w sposób chronologiczny życie najważniejszych apostołów (zwłaszcza Piotra i Pawła) w okresie tuż po wniebowstąpieniu Chrystusa.

Już w czasach starożytnych autorstwo Łukasza nie było w żaden sposób kwestionowane. Dzieje są kontynuacją jego Ewangelii – zaczynają się tam, gdzie ona się zakończyła. Starożytna przedmowa do Ewangelii Łukasza wskazuje, że autor najpierw był uczniem apostołów, następnie zaś nawiązał bliski kontakt z Pawłem¹. I to właśnie znajdujemy na kartach Dziejów Apostolskich – zaczyna się od Piotra, by zakończyć się na Pawle. Łukasz, który wraz z Pawłem podróżował po terenie Cesarstwa Rzymskiego, w późniejszych rozdziałach Dziejów używa nawet pierwszej osoby liczby mnogiej (Dz 16,10).

W jakich okolicznościach powstała?

Dzieje urywają się nagle – w momencie, kiedy Paweł przebywa w więzieniu w Rzymie, oczekując na możliwość odwołania się do cesarza.

Warto tu odnotować, że w swym opisie wczesnego Kościoła chrześcijańskiego, Łukasz nie wspomina ani o śmierci Pawła (64-68 r. po Chrystusie), ani o prześladowaniu wiernych, jakie wybuchło za panowania Nerona (64 r. po Chrystusie). Jest więc bardzo prawdopodobne, że ukończył pisanie tej księgi zanim oba te wydarzenia miały miejsce, w okresie między 60 a 62 r. po Chrystusie, kiedy Paweł przebywał w więzieniu, oczekując na decyzję w swojej sprawie.

Dlaczego Dzieje Apostolskie odgrywają tak ważną rolę?

Dzieje to jedyna księga przedstawiająca historię wczesnego Kościoła tuż po wniebowstąpieniu Jezusa. Tym samym stanowi ona bezcenny zapis tego, jak Kościół zdołał wzrastać i rozprzestrzeniać się poza Jerozolimę, po całym terenie imperium rzymskiego. W ciągu zaledwie trzydziestu lat, z niewielkiej grupki przerażonych wiernych w Jerozolimie, przekształcił się w wielotysięczny, sięgający krańców imperium ruch ludzi, którzy oddali życie Jezusowi Chrystusowi. W końcu jeden z nich, Paweł, miał trafić z Ewangelią przed oblicze rzymskiego cesarza – najwyższego władcy ówczesnego świata.

Jakie jest główne przesłanie księgi?

Dzieje można z łatwością podzielić na dwie części, z których pierwsza koncentruje się głównie na działalności Piotra w Jerozolimie i Samarii (Dz 1-12), druga zaś opisuje podróże misyjne Pawła po terenie Cesarstwa Rzymskiego (Dz 13-28). Księga ta odgrywa więc istotną rolę, stanowiąc opis rozprzestrzeniania się Ewangelii, zarówno pod względem geograficznym, jak i kulturowym. Ukazuje przejście od głoszenia Ewangelii jedynie Żydom (przemowa Piotra do niewielkiej grupy zgromadzonej w Sali na górze) do "powszechnej ewangelizacji", docierającej do pogan, zwłaszcza za sprawą działalności Apostoła Pawła. Przejście to najlepiej oddaje wizja Piotra, w której usłyszał on głos mówiący mu: "Nie nazywaj nieczystym tego, co Bóg oczyścił" (Dz 10,15). W rezultacie Piotr zapoznał z Ewangelią wielu pogan. Jaka stąd nauka? Pragnieniem Boga jest, by Jego nowina o nadziei i zbawieniu dotarła do wszystkich ludzi – "(…) w Jerozolimie i w całej Judei, i w Samarii, i aż po krańce ziemi" (Dz 1,8).

Jak to odnieść do siebie?

W jaki sposób możesz dzielić się Ewangelią? To właśnie pytanie powinno rozbrzmiewać w twoich myślach, kiedy będziesz pochylał się nad kartami Dziejów Apostolskich. Niemal w każdym rozdziale opisane jest, jak apostołowie, np. Piotr czy Paweł, z mocą głoszą Ewangelię poszczególnym osobom, bądź całym zgromadzeniom. Apostołowie ukazani w Dziejach jaśnieją ewangelicznym zapałem, stanowiąc niesłychany kontrast dla zagubionych uczniów opisanych w Ewangeliach. Najwyraźniej wiara w śmierć i zmartwychwstanie Jezusa, poprzez moc Ducha Świętego radykalnie odmieniła ich serca.

Niestety, w naszym życiu zbyt często nie widać takiej przemiany. Boimy się jak inni zareagują na naszą wiarę i nie jesteśmy gotowi zerwać z rutyną, by wyjść do kogoś, kto potrzebuje usłyszeć Ewangelię. Pozwól, by księga Dziejów Apostolskich dodała ci odwagi; byś krocząc bliżej Boga, mógł głosić imię Chrystusa z przekonaniem i pasją dorównującą gorliwości apostołów.