Kto napisał tę księgę?

Prorok Jeremiasz, syn kapłana z małego miasteczka Anatot w ziemi Królestwa Judy, dyktował otrzymywane od Boga słowa proroctwa swojemu sekretarzowi Baruchowi. Z racji pochodzenia był przeznaczony do posługi kapłańskiej, nie posiadamy jednak żadnych zapisków na temat jego działalności w tym charakterze. Bóg wybrał tego odważnego człowieka, by w Jego imieniu przemawiał do pogrążonego w odstępstwie ludu Judy.

Jeremiasz zaczął służbę w wieku zaledwie niespełna dwudziestu lat. Pełnił ją przez ponad czterdzieści lat. Głoszone przez niego przesłanie spotykało się z obojętnością ze strony ludzi. W jego słowach przebija ogromny smutek z powodu doli Bożego ludu oraz z powodu własnych doświadczeń (Jr 12,1-4; 15,10).

W jakich okolicznościach powstała?

Działalność Jeremiasza rozpoczęła się w 627 r. przed Chr., a dobiegła końca około roku 582 przed Chr. Wtedy właśnie ogłosił proroctwo dla Żydów, którzy zbiegli do Egiptu (Jr 44,1). Większość swojej posługi Jeremiasz pełnił poza Jerozolimą. Południowe Królestwo Judy było od wielu lat zagrożone przez wrogów zewnętrznych, najpierw Asyrię i Egipt, a następnie Babilon. Za czasów proroczej służby Jeremiasza (586 r. przed Chr.) uległo ostatecznie babilońskiej potędze.

Jeremiasz zwracał się do narodu, który ściągnął na siebie Boży sąd. Wyczuwając zbliżające się zagrożenie, Izraelici z pewnością obawiali się o swoją przyszłość. Zamiast jednak w pokorze wrócić do Boga, lud Judy lekceważył zarówno Boże napomnienia, jak i niebezpieczeństwo wynikające z braku posłuszeństwa Bogu.

Dlaczego Księga Jeremiasza odgrywa tak ważną rolę?

Proroctwa Jeremiasza dają nam wgląd w umysł i serce wiernego sługi Bożego. W księdze tej znajdziemy wiele osobistych uwag świadczących o emocjonalnym zaangażowaniu autora. Ukazują go nie tylko jako proroka, który przekazuje przesłanie od Boga, ale także jako człowieka z krwi i kości, pełnego współczucia dla swego ludu, zagniewanego na tych, którzy dopuszczali się zła i zatroskanego o własne bezpieczeństwo.

Księga Jeremiasza zapowiada Nowe Przymierze, jakie Bóg zawarł ze swoim ludem poprzez Chrystusa. Poprzez to przymierze Bóg miał wypisać swoje Prawo już nie na kamiennych tablicach, ale "w głębi ich jestestwa, na ich sercu". Przemawiając przez Jeremiasza, Bóg obiecuje, że Jego lud będzie mógł Go blisko poznać. Nie będzie to już związane z jednym, ustalonym miejscem (świątynią w Jerozolimie), ale z osobą Jego Syna, Jezusa Chrystusa (Jr 31,31-34; zob. także Hbr 8,6).

Jakie jest główne przesłanie księgi?

Jeremiasz prorokował w ostatnich latach istnienia Królestwa Judy, tuż przed uprowadzeniem Bożego ludu do Babilonu, dlatego jest zrozumiałe, że głównym tematem księgi jest sąd. Pierwsze czterdzieści pięć rozdziałów skupia się na zbliżającej się zagładzie, która była karą za nieposłuszeństwo Judy. W księdze obecny jest jednak także temat Bożej łaski. Upadek Jerozolimy nadszedł dziewięćset lat po zawarciu pierwszego przymierza pomiędzy Bogiem a Izraelitami na pustyni Synaj (Wj 24,1-18). Tak długi okres świadczy o ogromnej cierpliwości i miłosierdziu Boga, o szansie, jaką dawał swojemu ludowi, by odwrócił się od grzesznych dróg.

Jak to odnieść do siebie?

Boża cierpliwość ukazana w całym Starym Testamencie przypomina nam, że Bóg zawsze był i jest pełen miłosierdzia. Jego naród przez całe stulecia łamał zawarte z Nim przymierze i nie spotykała go za to natychmiastowa kara. Powinno to dodać nam otuchy w naszych czasem nieudolnych staraniach, by naśladować Boga. On jest wobec nas cierpliwy, nawet jeśli Go zawodzimy. Chce pomóc nam się zmienić, tak byśmy żyli życiem, jakie nam przeznaczył.

Księga Jeremiasza przypomina jednak także o rzeczywistości Bożego sądu. To powinno obudzić w nas zdrową bojaźń i pragnienie podążania za Bogiem. Czy traktujesz Boga poważnie? Czy naśladujesz Go całym sercem?