Kto napisał tę księgę?

Niewiele wiemy na temat proroka Joela, za wyjątkiem kilku zdawkowych informacji w tekście biblijnym. Autor podaje, że jest synem Petuela. Swoje przesłanie kieruje do ludzi z plemienia Judy. Z wielkim zatroskaniem mówi o stolicy Królestwa Południowego, Jerozolimie. Kilkakrotnie wypowiada się na temat kapłanów i świątyni, wykazując się sporą znajomością tego centrum kultu (Jl 1,13-14; 2,14.17). Joel często posługuje się obrazowym słownictwem zaczerpniętym ze świata przyrody (słońce i księżyc, trawa, szarańcza). Podkreśla w ten sposób prawdę, że sfera duchowa przenika każdą dziedzinę życia.

W jakich okolicznościach powstała?

Określenie daty powstania księgi jest jednym z najtrudniejszych zadań dla biblistów. W odróżnieniu od pozostałych proroków, Joel nie podaje żadnej wyraźnej wskazówki dotyczącej okresu czasu, w którym pisał. Co więcej, nie wymienia żadnego panującego wówczas władcy. Jedna z propozycji daty powstania księgi wyjaśnia ten brak, sugerując, że Joel prorokował wkrótce po rządach Atalii, jedynej królowej Judy (835 r. przed Chr.). Jej następcą został najmłodszy syn, Joasz. Był jednak zbyt młody, by objąć samodzielną władzę, w związku z tym, aż do czasu jego pełnoletności rządy sprawował kapłan Jehojada. Jeśli więc Joel działał w tym właśnie okresie, mniej dziwi fakt, że autor nie wymienia panującego oficjalnie króla. Ponadto, Księga Joela często wspomina kapłanów, rytuały świątynne, a także okoliczne narody, takie jak Fenicja, Filistea, Egipt i Edom, które odgrywały ważną rolę pod koniec IX wieku przed Chr. Wszystko to wydaje się wskazywać na rok 835 przed Chr. lub nieco późniejszy, jako na przybliżoną datę powstania księgi. Czyni to Joela najwcześniejszym "piszącym" prorokiem, współczesnym Elizeuszowi.

Zapowiadany w księdze sąd dotyczy południowego Królestwa Judy. Przewijają się częste wzmianki na temat Syjonu (wzgórza świątynnego) i posługi kapłanów (Jl 1,13-14; 2,23.32; 3,16.21). Szczegółowa wiedza autora na temat realiów geograficznych i religijnych sugeruje, że mieszkał on na terenie Judy, być może w samej Jerozolimie.

Dlaczego Księga Joela odgrywa tak ważną rolę?

Miejsce Księgi Joela w kanonie biblijnym wynika z tego, że jako pierwsza rozwija często powracający w Biblii motyw Dnia Pańskiego. Choć chronologicznie to prorok Abdiasz jako pierwszy wspomina o tym zatrważającym wydarzeniu (Ab 1,15), Księga Joela podaje najbardziej uderzające szczegóły, jakie można znaleźć w całym Piśmie Świętym. Mówi o słońcu pogrążonych w ciemnościach, o armiach zdobywców posuwających się jak ogień i o księżycu czerwonym jak krew. Ten odmalowany w tak przejmujących barwach sąd ostateczny wciąż jest kwestią przyszłości (zob. 2 Tes 2,2; 2 P 3,10). Słowa Joela podkreślają powagę i nieuchronność Bożej kary za ludzkie zło.

Jakie jest główne przesłanie księgi?

Nawiązując do plagi szarańczy, jaka dopiero co nawiedziła Judę, Joel przekazuje Boże przesłanie o sądzie i odnowie. Prorok mógł odnieść się bezpośrednio do doświadczeń słuchaczy i zakorzenić w ich myślach obraz sądu, podobnie jak wypalane ogniem znamię zostawia znak na ciele zwierzęcia.

Komentatorzy biblijni zauważają, że Dzień Pana nie oznacza jednego, konkretnego dnia, ale raczej okres sądu i następującej po nim odnowy. Biblia opisuje takie jego trzy wymiary:

• sąd nad Bożym ludem;

• sąd nad innymi narodami;

• oczyszczenie i odnowienie Bożego ludu w ogniu doświadczeń¹

W Księdze Joela odnajdujemy każdy z tych elementów. Jej treść przekazuje najpełniejszy biblijny obraz tego kulminacyjnego wydarzenia w historii świata (Jl 2,1-11; 3,1-5; 4,1-16).

Jak to odnieść do siebie?

Katastroficzne opisy, jakie znajdujemy w Księdze Joela (czy też na kartach lepiej znanej Księgi Apokalipsy), mogą się wydawać bardzo odległe od naszego codziennego życia. Pamiętajmy jednak, że proroctwa te nie mają za zadanie dostarczyć lekkostrawnej rozrywki, ale wyrwać nas z duchowej apatii. Czy zdarza ci się popadać w religijną rutynę i stan samozadowolenia? Biblijne proroctwa – takie jak te z Księgi Joela – pomagają otworzyć oczy na konieczność wiernego podążania za Bogiem w każdym momencie życia.