Kto napisał tę księgę?

Tradycja żydowska uznaje, że autorem księgi jest sam Nehemiasz. Większość tekstu napisana jest w pierwszej osobie. Nic nie wiemy na temat młodości czy pochodzenia autora, po raz pierwszy spotykamy go jako osobę dorosłą, gdy pełni służbę na dworze króla Persji, Artakserksesa, jako jego podczaszy (Neh 1,11-2,1). To prestiżowe stanowisko świadczyło o zdolnościach i prawym charakterze Nehemiasza. Choć wygnańcom pozwolono na powrót do ojczystej ziemi, Nehemiasz pozostał w Persji, gdzie rozwijał swoją karierę. Nadal jednak żywo zajmowały go sprawy dotyczące Judy [jego brat Chanani już tam powrócił (Neh 1,2)].

Księgę Nehemiasza można traktować jako kontynuację Księgi Ezdrasza. Niektórzy bibliści są zdania, że obie księgi początkowo stanowiły jedną całość. Być może to Ezdrasz zebrał zapiski Nehemiasza i połączył je z innymi materiałami, tworząc Księgę Nehemiasza. Przeważa jednak pogląd, że księgę napisał sam Nehemiasz.

W jakich okolicznościach powstała?

Księga Nehemiasza rozpoczyna się w perskim mieście Suza, w roku 444 przed Chr. Kilka miesięcy później Nehemiasz udaje się do Izraela, prowadząc trzecią grupę repatriantów, wracających z wygnania w Babilonie. (Poprzedni rozdział na temat Księgi Ezdrasza omawia powrót dwóch wcześniejszych grup). Większość księgi poświęcona jest wydarzeniom w Jerozolimie. Opis działalności Nehemiasza kończy się około roku 430 przed Chrystusem – bibliści uważają, że księga powstała wkrótce potem.

Księga Nehemiasza jest chronologicznie ostatnią księgą historyczną Starego Testamentu. Chociaż kolejną księgą kanonu jest Księga Estery, wydarzenia tam przedstawione miały miejsce w okresie opisanym w Księdze Ezdrasza 6-7, a więc wcześniej, między powrotem z wygnania pierwszej i drugiej grupy Żydów. Rówieśnikiem Nehemiasza był prorok Malachiasz.

Dlaczego Księga Nehemiasza odgrywa tak ważną rolę?

Nehemiasz był osobą świecką; nie był kapłanem jak Ezdrasz ani prorokiem jak Malachiasz. Zanim stanął na czele trzeciej grupy Żydów powracających do Jerozolimy i zajął się odbudową murów miasta, służył perskiemu władcy zajmując wysokie stanowisko na dworze. "Wiedza i zdolności Nehemiasza, zdobyte na królewskim dworze, doskonale przygotowały go do wyzwań czekających w Jerozolimie. Bez tych umiejętności powracająca resztka mogłaby nie przetrwać"¹.

Pod wodzą Nehemiasza Żydzi zjednoczyli się wokół wspólnego celu i stawili odważnie czoła pojawiającym się trudnościom. Szli za przykładem swojego przywódcy, który porzucił prestiżową pozycję w stolicy imperium na rzecz ciężkiej pracy w niewiele znaczącym, zaniedbanym mieście. Wspólnie z Ezdraszem, który również pojawia się na kartach tej księgi, Nehemiasz starał się umocnić polityczne i duchowe fundamenty narodu. Niezwykła pokora, której dawał wyraz przy różnych okazjach (zob. na przykład jego poruszające modlitwy wstawiennicze w rozdziale 1 i 9), inspirowała zwolenników i zawstydzała przeciwników. Nehemiasz nie zabiegał o własną sławę – każdy sukces przypisywał Bogu.

Jakie jest główne przesłanie księgi?

W księdze nazwanej jego imieniem, Nehemiasz opisał historię odbudowy murów Jerozolimy, stolicy Judy. Wraz z Ezdraszem odegrał kluczową rolę w politycznej i religijnej odnowie narodu żydowskiego w okresie po powrocie z niewoli babilońskiej.

Jego dokonania są świetną lekcją skutecznego przywództwa. Nehemiasz pokonał silną zewnętrzną opozycję; radził sobie również z problemami wewnętrznymi. O jego administracyjnych zdolnościach świadczy strategia, jaką zastosował przy odbudowie Jerozolimy – połowa ludności pracowała, podczas gdy druga połowa trzymała straż, wypatrując Samarytan, którzy pod wodzą Sanballata zamierzali zaatakować miasto (Ne 4-7). Jako naczelnik Ziemi Judzkiej zaprowadził pokój wśród Żydów niezadowolonych z podatków nałożonych przez Persję. Konsekwentnie realizował zamierzone cele, przywracając wśród Żydów entuzjazm do pracy i wiarę w końcowy sukces.

Jak to odnieść do siebie?

Księga Nehemiasza pokazuje, jak życie jednego człowieka może wywrzeć wpływ na losy całego narodu. Nehemiasz skorzystał ze swojej pozycji, by przywrócić wśród ludu porządek i poczucie bezpieczeństwa. Przede wszystkim jednak, na każdym kroku zabiegał o to, by Bóg zajął należne Mu miejsce w życiu narodu.

Bóg w różnym miejscu i w różnym czasie posługuje się różnymi ludźmi, by zrealizować różnego rodzaju zadania. Czy zdarza ci się myśleć, że tylko osoby duchowne, liderzy wspólnot i pracownicy organizacji chrześcijańskich są "powołani", by służyć Bogu? Nic podobnego. Twoja praca (w świeckiej sferze) nie ogranicza Boga. Tak naprawdę Bóg celowo postawił cię tam, gdzie jesteś. Tak jak Nehemiasz, traktuj swoją pracę jako element Bożego planu dla ciebie i ludzi z twojego otoczenia. "I wszystko, cokolwiek działacie słowem lub czynem, wszystko [czyńcie] w imię Pana Jezusa, dziękując Bogu Ojcu przez Niego" (Kol 3,17)