Pismo Święte pełne jest fascynujących historii.
Żył w ziemi Us człowiek imieniem Hiob… (Księga Hioba 1,1) W podobny sposób rozpoczyna się narracja wielu biblijnych opowiadań. My, ich współcześni odbiorcy, jesteśmy zabierani w pełną niespodzianek podróż do innego świata. Ustami natchnionych pisarzy Bóg przenosi nas setki lat w czasie, by na przykładzie konkretnych osób uczyć nas ważnych lekcji wiary. Stajemy twarzą w twarz z odmienną kulturą, mentalnością, poziomem życia, zwyczajami – po to, by odkryć, jak zaskakująco znajome są zmagania, które towarzyszą bohaterom owych starożytnych opowieści.
Poznając tych ludzi, przyglądając się bacznie ich życiu, będziemy w stanie przekroczyć barierę dwuwymiarowej przestrzeni kart Biblii i zacząć widzieć, słyszeć, odczuwać, słowem – rozumieć ich świat. Zasmakujemy ich strachu, udzieli się nam ich radość, pojmiemy ich dylematy, przejdziemy z nimi przez wzloty i upadki. Ci pradawni święci o śmiesznych imionach na nowo dla nas ożyją. Opowiedzą o niezwykłym działaniu Boga – w życiu zwyczajnych, ułomnych ludzi. Staną się dla nas wzorem zaufania Bogu i zaproszą, by pójść w ich ślady (zob. List do Hebrajczyków, rozdział 11).
***
Pytanie brzmi: Jak to robić? Jak się zanurzyć w świat biblijnych opowiadań? Jak poznać bohaterów Biblii?
Po pierwsze, spróbuj zbadać każdy znamy nam fakt na temat geograficznego, politycznego i religijnego środowiska, w którym funkcjonowali.
Po drugie, przyjrzyj się uważnie każdemu fragmentowi Pisma Świętego, w którym dana postać się pojawia, by poznać unikalną osobowość tej osoby, jej działania, wypowiedzi, emocje, przemyślenia, relacje, zmagania.
Oto kilka pytań, które mogą nam w tym pomóc:
W jakich miejscach przebywał twój bohater?
Józef został sprzedany w niewolę w miejscowości Dotan. Jego bracia dopiero co przenieśli się tam ze swoimi stadami (wcześniej przebywali w okolicach Szechem). Komentarz biblijny podpowie nam, że wokół Dotan znajdowało się wiele otwartych studni (do jednej z nich wrzucono Józefa) i że osada ta znajdowała się na szlaku karawanowym (nie trzeba było długo czekać na rządnych “towaru” kupców).
Używaj atlasów biblijnych, by lokalizować miasta i regiony, w których dzieje się akcja opowiadania.
W jakiej epoce żył i działał?
Zrozumiemy lepiej, dlaczego Jonasz nie chciał iść do Niniwy, kiedy dowiemy się, że działo się to w czasie, gdy Asyria stała u szczytu swojej potęgi politycznej i militarnej, terroryzując okoliczne państewka i narody.
W jakiej kulturze (zwyczaje, wierzenia, wartości) funkcjonował?
Kiedy Żydzi znaleźli się na wygnaniu w Babilonii, musieli zmierzyć się z wrogim, uprzedzonym do nich otoczeniem, znajdując się pod stałą groźbą prześladowania – podobnie jak to miało miejsce (setki lat później) w hitlerowskich Niemczech.
Jakim cechami się odznaczał?
- Co wiemy o jego wyglądzie fizycznym?
- Jakie jego wypowiedzi, przemyślenia znajdujemy w Biblii?
- O czym świadczą jego decyzje i działania?
- Jak wypowiadają się o nim ludzie, z którymi się styka?
- Jak wyglądają jego interakcje z innymi ludźmi?
- Czy są inne miejsca w Piśmie Świętym, gdzie jest wzmiankowany?
Z jakimi wyzwaniami się zmagał?
- Czy stoi w obliczu presji, by porzucić swoje przekonania – tak jak Daniel albo Estera?
- Czy zmaga się z rozłamem w rodzinie – jak Izaak lub Abigail?
- Czy walczy ze strachem, niewiarą lub nieposłuszeństwem – jak Piotr albo Jonasz?
- Czy jest ofiarą wrogości i nienawiści otoczenia – jak Szczepan lub Dawid?
- Czy zmaga się, by ufać Bogu pośród trudów codziennego życia – jak Marta albo Noemi?
Zapisuj swoje obserwacje i przemyślenia. Zaglądaj do komentarzy, przewodników biblijnych i innych pozycji książkowych na temat tła kulturowego Biblii.
***
Jeśli dobrze zapoznasz się z twoim bohaterem i światem, w którym żył, dostrzeżesz wyraźniej, w jak wielu sprawach jego doświadczenia przypominają twoje własne. Odkryjesz uniwersalne zasady i wartości, które mają zastosowanie i dzisiaj.
Historie te przecież nie spisano jedynie w celach informacyjnych. Każda biblijna narracja przekazuje nam coś ważnego o BOGU, o Jego działaniu w ludziach i przez ludzi. Bóg jest prawdziwym bohaterem każdego ludzkiego życia.
Nie wyłączając twojego.
Na podstawie: Barb Peil, “How to Study a Bible Character: Discovering the Characters in the Greatest Story Ever”, w: Insights (Kwiecień 1997): s. 3.