Czy Jezus był żonaty?

Spór o stan cywilny Jezusa toczy się od dziesięcioleci. Co jakiś czas pojawia się nowy kontrowersyjny film lub książka popularnonaukowa sugerujące fakt posiadania przez Chrystusa żony (Ostatnie kuszenie Chrystusa; Święty Graal, Święta Krew; Kod Leonarda da Vinci). W dyskusji tej często przywołuje się argument “pełni człowieczeństwa” Jezusa. Brzmi on następująco: jeśli w tamtych czasach praktycznie wszyscy żydowscy mężczyźni posiadali żony, dlaczego Rabbi z Nazaretu miałby być wyjątkiem?

Prawda jest jednak taka, że żaden spośród wiarygodnych dokumentów wczesnochrześcijańskich nie wspomina o tym, by Jezus miał żonę.

Poszukiwacze sensacji przytaczają jako dowód fragment gnostyckiej Ewangelii Filipa (data powstania: prawdopodobnie ok. III w. po Chr.). W książce Kod Leonarda da Vinci pada sugestia, jakoby użyte w tej ewangelii słowo “towarzysz” (na oznaczenie relacji Jezusa i Marii Magdaleny) oznaczało w języku aramejskim małżonka. Jednak tekst Ewangelii Filipa, jaki przetrwał do czasów dzisiejszych, spisano w języku koptyjskim i jest to tłumaczenie z pierwotnej wersji w języku greckim. W obu tych językach słowo “towarzysz” nie oznacza małżonka, ale przyjaciela.

Wniosek: nie mamy żadnych świadectw jednoznacznie stwierdzających, że Jezus kiedykolwiek poślubił Marię Magdalenę. Milczenie najwcześniejszych i najbardziej wiarygodnych źródeł jest wymowne. Mgliste aluzje w późniejszych (gnostyckich) relacjach nie są w stanie zmienić tego obrazu.

Niedawne rewelacje na temat odkrycia “nowej” ewangelii (tzw. Ewangelia żony Jezusa, odkrycie z 2012 roku) okazały się burzą w szklance wody. Po poddaniu papirusu gruntownym badaniom stwierdzono, że dokument ten nie jest autentyczny. Smutne jest to, że media rozdmuchały sprawę, nie czekając nawet na ostateczny werdykt uczonych.¹

Nawet gdyby Ewangelia żony Jezusa nie była fałszerstwem, nie zmieniłoby to faktu, że jest to relacja wpisująca się (albo raczej: próbująca się wpisać) w nurt myśli gnostyckiej. Mówimy tu o III-IV w. po Chr., a więc o okresie o 200-300 lat późniejszym od momentu powstania czterech kanonicznych ewangelii. Obraz Jezusa w gnostycyzmie ma się nijak do historycznej postaci Chrystusa.

Warto zauważyć, że twierdzenie o tym, że Jezus był żonaty, znajdziemy także w teologii mormonizmu. Podobnie jak w przypadku gnostyków i ich współczesnych zwolenników, na poparcie tego twierdzenia Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (mormoni) nie podaje żadnych wiarygodnych źródeł historycznych.

Co w takim razie z argumentem, jakoby każdy szanowany rabbi w czasach Chrystusa musiał mieć żonę? I w tym przypadku rzeczywistość historyczna jest bardziej złożona. Na przykład działająca aktywnie w I wieku po Chr. żydowska sekta esseńczyków gorąco propagowała zalety celibatu. Również apostoł Paweł był zdania, że pozostanie w stanie wolnym jest pożądaną opcją dla tych, którzy chcą poświęcić się służbie Bogu (zob. 1 List do Koryntian, rozdział 7)

Musimy też pamiętać, że Jezus w znacznym stopniu odbiegał od obrazu typowego żydowskiego nauczyciela. Za swoje liczne odstępstwa od świętej tradycji był wielokrotnie krytykowany i wyklinany przez religijny establishment. Dokładne wpasowywanie się w ramy myślenia żydowskich elit z pewnością nie było celem Jego misji.

Nie, Jezus nigdy nie był żonaty. O oblubienicy Chrystusa możemy mówić jedynie w duchowym sensie. Jego wybranką jesteśmy my, Kościół, wspólnota wszystkich jego naśladowców na przestrzeni wieków. Za swoją Eklezję (Kościół) Jezus cierpiał, umarł i powstał z martwych. Zrobił to, ponieważ chce, byśmy spędzili wieczność w Jego obecności.